مدت زمان مطالعه 6 دقیقه
گفتاردرمانی و بلع‌درمانی در بیماران دچار آسیب تروماتیک مغزی (TBI)
مقدمه
آسیب تروماتیک مغزی (TBI) یکی از جدی‌ترین اختلالات عصبی است که می‌تواند عملکردهای مختلف بدن از جمله گفتار، زبان، بلع و شناخت را تحت تأثیر قرار دهد. افرادی که دچار TBI می‌شوند، بسته به شدت آسیب، ممکن است نیازمند درمان‌های تخصصی و چندبُعدی باشند. گفتاردرمانی و بلع‌درمانی از جمله درمان‌های اصلی برای بازگشت عملکردهای حیاتی مانند ارتباط و تغذیه هستند.
آسیب تروماتیک مغزی چیست؟
TBI در اثر ضربه مستقیم به سر یا حرکات شدید مغز در داخل جمجمه رخ می‌دهد؛ مثل تصادف، سقوط، ضربه ورزشی یا خشونت فیزیکی. این نوع آسیب می‌تواند باعث:
اختلال در گفتار و زبان
مشکل در بلع و تغذیه
کاهش حافظه و تمرکز
تغییرات خلقی و رفتاری
چرا گفتاردرمانی برای TBI اهمیت دارد؟
بیماران دچار TBI ممکن است دچار مشکلات زیر شوند:
دیس‌آرتری (Dysarthria): گفتار نامفهوم به‌دلیل ضعف عضلات گفتاری
آفازی (Aphasia): مشکل در درک یا بیان زبان
اختلالات شناختی-ارتباطی: شامل حافظه، توجه، سازماندهی گفتار و حل مسئله
گفتاردرمانگر با ارزیابی جامع این بیماران، یک برنامه‌ی توانبخشی فردمحور طراحی می‌کند که شامل تمرینات گفتاری، زبان‌درمانی، مهارت‌های شناختی و ارتباطی است.
بلع‌درمانی در بیماران TBI
اختلال بلع یا دیسفاژی یکی از مشکلات رایج پس از TBI است. این اختلال ممکن است منجر به:
سرفه حین یا بعد از خوردن
احساس گیر کردن غذا
آسپیراسیون (ورود غذا به ریه) و خطر پنومونی
کاهش وزن یا سوء تغذیه
بلع‌درمانگر (معمولاً گفتاردرمانگر آموزش‌دیده در حوزه بلع) با انجام ارزیابی بالینی یا پاراکلینیکی (مثل ویدئوفلوروسکوپی)، طرح درمان شامل تکنیک‌های جبرانی، تمرینات عضلات بلع، تنظیم بافت غذا و آموزش‌های ایمنی تغذیه را اجرا می‌کند.
درمان چندرشته‌ای؛ کلید موفقیت در توانبخشی بیماران TBI
بیماران دچار TBI معمولاً نیازمند همکاری تیمی از متخصصان هستند:
گفتاردرمانگر
کاردرمانگر
فیزیوتراپیست
روانشناس
پزشک مغز و اعصاب
این همکاری باعث افزایش اثربخشی درمان، پیشگیری از عوارض و بهبود کیفیت زندگی می‌شود.
جمع‌بندی
گفتاردرمانی و بلع‌درمانی، بخش جدایی‌ناپذیر از روند توانبخشی بیماران TBI هستند. هرچه ارزیابی و مداخله سریع‌تر آغاز شود، احتمال بازگشت عملکردهای حیاتی بیشتر است. آگاهی خانواده‌ها و مراقبین از این خدمات می‌تواند نقش بزرگی در بهبود روند درمان داشته باشد.
۵
از ۵
۱ مشارکت کننده
